ความกตัญญู คือ ความรู้คุณ หมายถึงความเป็นผู้มีใจกระจ่าง มีสติ มีปัญญาบริบูรณ์ รู้อุปการคุณที่ผู้อื่นกระทำแล้วแก่ตน ผู้ใดก็ตามที่ทำคุณแก่ตนแล้ว ไม่ว่าจะมากก็ตาม
น้อยก็ตามแล้วก็ตามระลึกนึกถึงด้วยความซาบซึ้งไม่ลืมเลย
2. คุณครู เป็นผู้ให้ความรู้ สอนให้เด็ก ๆ อ่านออกเขียนได้ ทั้งยังช่วยขัดเกลา อบรมบ่มนิสัย จึงเปรียบเหมือนเป็นพ่อแม่คนที่สองของลูก การตอบแทนความดีของคุณครูคือการสอนให้ลูกเป็นลูกศิษย์ที่ตั้งใจเรียน มีวินัย มีความยำเกรง มีสัมมาคารวะ และช่วยเหลือคุณครูตามกำลังความสามารถ ไม่นิ่งดูดาย เช่น สอนให้ลูกช่วยคุณครูถือหนังสือเมื่อเห็นคุณครูแบกหนังสือมาหลายเล่ม ก็จะทำให้ลูกเรียนรู้ที่จะทำความดีตอบแทนผู้มีพระคุณซึ่งเป็นผู้สอนความรู้ต่างๆมากมายให้เขา
3. ญาติผู้ใหญ่ เป็นผู้มีความใกล้ชิดทางสายเลือด มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อเรา และเป็นบุคคลซึ่งควรแก่การเคารพ ทั้งปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า น้า อา คุณพ่อคุณแม่ต้องสอนให้ลูกกตัญญูต่อญาติผู้ใหญ่โดยการปรนนิบัติท่านทั้งหลายเหล่านี้ เช่น ช่วยหยิบของให้คุณปู่ บีบนวดให้คุณยาย จูงคุณตาไปเดินเล่น ช่วยคุณย่าทำงานเล็ก ๆ น้อย ๆ เท่าที่ทำได้
4.พระมหากษัตริย์ เป็นประมุขของประเทศ ผู้ปกครองประเทศชาติบ้านเมืองให้อยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข คุณพ่อคุณแม่ควรสอนให้ลูกกตัญญูต่อพระมหากษัตริย์โดยการให้ความเคารพ เช่น เมื่อได้ยินเพลงสรรเสริญพระบารมีต้องยืนตรงเพื่อแสดงความจงรักภักดี นอกจากนี้ต้องสอนให้ลูกเป็นคนดีของประเทศชาติด้วยการไม่ก่อความเดือดร้อนเสียหายอย่างใด ๆ เพื่อให้บ้านเมืองอยู่อย่างร่มเย็นดังเช่นพระมหากษัตริย์ได้ทรงปฏิบัติ
5. สังคม หมายความถึงบุคคลในสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เราอยู่อาศัยคุณพ่อคุณแม่ต้องสอนให้ลูกรู้จักตอบแทนความดีของผู้อื่นแม้บุคคลนั้นจะไม่ใช่พ่อแม่ ญาติพี่น้องหรือคุณครูก็ตาม แต่หากใครทำความดีกับเรา เราก็ควรต้องตอบแทนบุญคุณของเขา
สิ่งที่ผู้เป็นพ่อแม่ต้องสอนลูกๆ คือ
- การสอนให้ลูกกตัญญูต่อพ่อแม่หรือญาติผู้ใหญ่ พ่อแม่ต้องคอยปรนนิบัติและดูแลปู่ ย่า ตา ยาย ให้ลูกเห็นเป็นแบบอย่าง หมั่นพาลูกไปเยี่ยมเยียนท่าน
- การสอนให้ลูกกตัญญูต่อคุณครู พ่อแม่ควรแสดงความเคารพต่อคุณครูให้ลูกเห็นเป็นแบบอย่าง
- การสอนให้ลูกกตัญญูต่อพระมหากษัตริย์ เช่น เมื่อถึงวันเฉลิมพระชนมพรรษา พ่อแม่พาลูกไปลงนามถวายพระพร
- การสอนให้ลูกกตัญญูต่อสังคม เช่น พ่อแม่ต้องพาลูกไปทำความสะอาดสถานที่สาธารณะและสอนให้ลูกรู้จักช่วยเหลือสังคมหรือคนที่เขามีความทุกยากลำบาก เป็นต้น
ความกตัญญูเป็นคุณสมบัติของคนดี ซึ่งหากลูกของเราเป็นคนที่มีความกตัญญูรู้คุณก็จะทำให้เขาเป็นคนที่สามารถจะอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข เพราะไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนหรือไปที่ไหนก็จะมีแต่คนรักใคร่และชื่นชม สมดังสุภาษิตที่ว่า
"นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ กตญฺญูกตเวทิตา" แปลว่า: "ความกตัญญูกตเวทีเป็นเครื่องหมายของคนดี"
